Een van de belangrijkste dingen die je moet doen om succes te behalen is doelen stellen! Doelen stellen is eigenlijk vrij simpel maar het wordt je nooit aangeleerd op jonge leeftijd en ook op de middelbare school, in een vervolgstudie of in het bedrijfsleven wordt er weinig aandacht aan besteed.
Wellicht heb je er wel eens van gehoord: de SMART-methode. Een manier die populair is om concreet vast te stellen wat je wilt bereiken en binnen welk tijdsbestek. Doelstellingen worden meestal vaag geformuleerd als wensen of goede voornemens. Om succesvoller te worden dien je daarom zoveel mogelijk SMART doelen op te stellen.
Maar hoe pas je de SMART-methode toe? In dit artikel kom je er achter!
Wat is een SMART doelstelling?
Iedereen heeft doelen. Het is echter vaak zo dat doelstellingen vaag en zweverig zijn geformuleerd. De kans is dan groot dat je na verloop van tijd er weinig op focust, het doel uit het oog verliest en er uiteindelijk niks meer van terecht komt.
SMART-doelstellingen helpen je om jouw doelen concreet te maken. SMART staat voor:
- Specifiek
- Meetbaar
- Acceptabel
- Realistisch
- Tijdgebonden
Door een doelstelling SMART op papier te zetten, vergroot je de kans dat er in de praktijk ook echt iets van terecht komt. Ze geven richting aan je gedrag. Het geeft aan wat je wilt bereiken en verder wordt aangegeven welke resultaten verwacht en bereikt moeten worden.
1. Specifiek
Maak de doelstelling zo concreet mogelijk. Een idee of doel dat interessant klinkt is leuk, maar als het niet in de praktijk wordt toegepast dan heb je er nog niks aan. Twee voorbeelden:
- Meer verkopen generen via de webshop
- Een betere service verlenen
In essentie prima doelstellingen, maar de omschrijvingen zijn algemeen. Om het doel concreet te maken zal je de stelling moeten opsplitsen in ‘sub doelen’. Het helpt om jezelf wat vragen te stellen om er dieper op in te gaan.
- Wat wil ik bereiken?
- Wie zijn bij het proces betrokken of wie betrek ik erbij?
- Waar ga ik het doen?
- Wanneer ga ik starten?
- Welke delen van de doelstellingen zijn van belang?
- Waarom wil ik dit doel bereiken?
Een doelstelling als ‘ik wil mijn klanttevredenheid vergroten’ is niet meer dan een zin om de huidige situatie te verlaten (waarschijnlijk te maken met veel klachten). Dé echte doelstelling dient dan nog worden bedacht. Zodra de doelstelling uitgebreider is geformuleerd, wordt het makkelijker om er invulling aan te geven.
Alle betrokkenen moeten een duidelijk verband zien Omschrijf het doel dus helder en concreet. Het moet een actie/resultaat beschrijven waaraan een getal, bedrag, percentage of ander kwantitatief gegeven aan verbonden is.
Hoe concreter het doel, hoe makkelijker en overzichtelijker de opdracht uit te voeren is.
Voorbeeld:
- Niet: ‘meer omzet generen’, maar ‘10% extra omzet binnen 6 maanden’.
- En ook niet: ‘ik wil een betere service verlenen’, maar ‘ik wil een klanttevredenheidspercentage van 90% aan het einde van kalenderjaar’.
2. Meetbaar
Formuleer je doel zo dat het meetbaar is. Om doelen meetbaar te maken, dien je data beschikbaar te hebben. Als je meer winst wilt maken, dan moet je dus eerst jouw huidige winst goed in kaart brengen. Eventueel doe je een nulmeting om het startpunt te bepalen.
Een SMART-doelstelling geeft een norm aan. Zie het als de maat voor de kwaliteit van de inspanningen die je moet leveren om je doel te behalen. Hoeveel gaan ik doen? Hoe kan ik dat het beste meten? Wat als het doel bereikt is?
Hoe concreter het doel, hoe beter meetbaar het is.
Daarnaast moet je in staat zijn om te controleren of je je doelen hebt bereikt. Als je personal trainer bent en je helpt mensen om fitter te worden en af te vallen, dan kan je er voor kiezen om de weegschaal en/of een huidplooimeter (meet vetpercentage) te gebruiken. Je doet een een nulmeting en na een vastgestelde periode meet je wat de resultaten zijn.
3. Acceptabel
Als je een SMART-doel formuleert, dan dien jij er zelf in te geloven dat het doel haalbaar is. Je moet er volledig erachter staan, zodat je ook eventueel andere partijen, zoals personeel of business partners, van de doelstelling kunt overtuigen. Iedereen dient tenslotte voor hetzelfde resultaat te gaan.
Wanneer je niet als enige het doel nastreeft, maar als leidinggevende een doel voor een groep mensen stelt, dan is het belangrijk dat er draagvlak is. De medewerkers moeten het ook willen, anders wordt het doel niet gehaald en verandert er niets.
Hoe vergroot je je draagvlak? Dit kun je doen door mensen actief te betrekken bij het kiezen en formuleren van de doelstelling. Het is belangrijk ze daarbij ook echt inspraak te geven. Met name korte termijn doelstellingen dienen zo laag mogelijk (operationeel) te worden bepaald in het bedrijf.
Houd in het achterhoofd dat een SMART-doel een resultaat moet zijn en geen inspanning die je gaat verrichten.
4. Realistisch
Is het doel haalbaar? Is er een uitvoerbaar plan? Kunnen betrokken partijen de gevraagde resultaten ook echt beïnvloeden? Hebben ze voldoende kennis van zaken, middelen en bevoegdheden? Dit is belangrijk, want een onbereikbaar doel motiveert mensen niet. Een haalbaar doel is motiverend en maakt energie los.
Mik echter niet te laag. Een te lage doelstelling is geen uitdaging en zet niet aan tot actie. Een onhaalbaar doel motiveert ook niet en ook wanneer er anderen bij betrokken zijn, zullen zijn ook niet die motivatie kunnen opbrengen. Met een haalbaar, ambitieus doel prikkel je jezelf en anderen om het maximale eruit te halen en trots te zijn op het behaalde resultaat.
Een realistische doelstelling houdt rekening met de praktijk. Er kunnen altijd onverwachtse gebeurtenissen en afleidingen plaatsvinden, zeker in een bedrijf. Daarom is het vrijwel niet haalbaar om 100% aan één doel te werken. Je kunt wel 20% meer omzet willen, maar als je een half jaar gaat backpacken in Australië is dat niet heel realistisch.
Het beste is doelen te stellen die net boven je niveau of van het bedrijf liggen en die ongeveer 50% kans van slagen hebben.
Wanneer mensen het gevoel hebben dat ze een tandje harder moeten werken om het doel te behalen dan geeft dat voldoening en energie voor nieuwe doelen. Zie een SMART-doel daarom als een project, niet als een taak.
5. Tijdsgebonden
Vooral kortetermijndoelen dienen SMART te zijn. Bij langetermijndoelen is dat niet altijd mogelijk. Dit gedeelte is altijd aan een tijdsperiode geboden met een begin- en eindpunt. Wanneer begin ik? Hoe ga ik om met tussentijdse resultaten (positief of negatief)? Wanneer is het eindpunt bereikt?
Een SMART-doelstelling heeft altijd een start- en einddatum
Voorbeeld: 15% meer verkopen ten opzichte van vorig jaar of 5% meer bezoekers op mijn blog dan vorige maand. Zorg dat deze data zo concreet mogelijk is, anders mis je focus op de einddatum en komt dit het resultaat niet ten goede.
SMART formuleren
Zodra je alles bij elkaar voegt, dan komt er vanzelf een SMART-doelstelling uit. Bijvoorbeeld: ik wil dit jaar netto 10% meer klanten dan vorig jaar (110 in plaats van 100).
Specifiek: helder en concreet. Resultaat waaraan een getal, bedrag of percentage aan verbonden is.
Meetbaar: zorg dat data beschikbaar is en breng de huidige situatie in kaart (bijvoorbeeld: 100 klanten in 2020).
Acceptabel: creëer draagvlak, sta volledig achter je doelen en geloof dat het haalbaar is.
Realistisch: is het doel haalbaar? Zet echter niet te laag in en stel een doel in dat iets boven je niveau ligt
Tijdsgebonden: altijd met een start- en einddatum (bijvoorbeeld 15% meer verkopen ten opzichte van vorig jaar).
Winstgevende mindset?
